شاید تصور كنید گرسنه‌اید و این قار و قور كردن به دلیل غذا نخوردن و خالی بودن شكم است، اما اگر هنگامی كه سیر هستید و غذا خورده‌اید باز هم صدای شكم‌تان بلند شود، چطور؟!

دكتر ستار جعفری، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و كبد با اشاره به این ‌كه قار و قور شكم به علل مختلفی ایجاد می‌شود، در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این باره توضیح می‌دهد: گرسنگی یكی از علل قار و قور كردن شكم است؛ زمانی كه معده برای مدتی خالی می‌ماند و فرد احساس گرسنگی می‌كند، این حس توسط هورمون‌های اشتها به مغز منتقل می‌شود. این هورمون‌ها با اثر روی قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس، موجب ترشح واسطه‌هایی می‌شود كه فرد را برای مصرف غذا متقاعد می‌كند.

وی می‌افزاید: این هورمون‌ها علاوه بر این ‌كه موجب می‌شود فرد غذا بخورد، روی جدار معده و روده هم تاثیراتی می‌گذارد؛ به عنوان مثال حركات لوله گوارش را افزایش می‌دهد، ترشحات داخل لوله گوارش نیز بیشتر می‌شود و در نتیجه این صداها به گوش می‌رسد.

این پزشك متخصص با بیان این ‌كه صدای شكم همیشه به دلیل گرسنگی ایجاد نمی‌شود، اظهار می‌كند: برای هدایت غذا به سمت جلو حتما نیاز است روده حركاتی منظم داشته باشد. علاوه بر این، غذا باید در معده نیز حركت كند تا به طور كامل هضم شود بنابراین در چنین مواقعی هم صدای قار و قور شكم شنیده می‌شود.

به گفته دكتر جعفری، قار و قور شكم صدای جلو رفتن غذا و مایعات در روده و معده است و مشكل خاصی به حساب نمی‌آید.

صدای شكم اغلب مشكل و بیماری مهمی نیست، اما گاهی ممكن است به دلیل افزایش تولید گاز در روده كه نتیجه و عارضه شرایطی خاص است، فرد چنین وضعیتی را تجربه كند، اما چه زمانی این مساله ناشی از بیماری است و در چه مواقعی طبیعی؟

دكتر جعفری در پاسخ این سوال می‌گوید: شرایط و بیماری‌هایی خاص كه اغلب خطرناك نیستند و سبب افزایش تولید گاز در روده می‌شود، می‌تواند باعث قار و قور كردن و نفخ شكم شود.

به گفته وی، افراد ممكن است به دلایل مختلفی با چنین شرایطی روبه‌رو شوند؛ در این مواقع نفخ با افزایش گاز روده و برآمده شدن شكم همراه و به مشكلات فرد اضافه می‌شود.

این پزشك متخصص به عللی كه موجب افزایش تولید گاز در دستگاه گوارش می‌شود، اشاره می‌كند و توضیح می‌دهد: اگر فعالیت روده به گونه‌ای باشد كه گاز بیشتر از حد طبیعی تولید كند یا این‌كه از مواد غذایی تولیدكننده گاز استفاده شود، ممكن است با این مشكل روبه‌رو شویم.

وی درباره سایر علل ایجاد نفخ می‌گوید: زمانی كه هنگام صرف غذا مقداری هوا وارد دستگاه گوارش شود، باید منتظر چنین وضعیتی باشید؛ افرادی كه هنگام غذا خوردن صحبت می‌كنند و كسانی كه تند و باشتاب غذا می‌خورند، باید دقت داشته باشند با این شیوه مقداری از هوای محیط وارد معده‌شان خواهد شد و در نتیجه گاز معده و روده نیز افزایش می‌یابد.

دكتر جعفری می‌افزاید: بعضی بیماری‌ها با افزایش تعداد باكتری‌های روده یا دیر حركت كردن غذا از روده‌ها، موجب افزایش گاز و در نتیجه نفخ می‌شود. به عنوان مثال روده مبتلایان به دیابت، حركات كندی دارد و در نتیجه باكتری‌ها بیشتر با غذا تماس داشته و گاز تولید می‌كنند.

به گفته وی در برخی بیماری‌ها مانند سندرم روده تحریك‌پذیر با این‌كه میزان تولید گاز طبیعی است، اما روده احساس می‌كند بیشتر از حد معمول گاز تولید شده است و در نتیجه احساس نفخ ایجاد می‌شود.

اگر شما هم با این مشكلات روبه‌رو شده باشید، حتما دوست دارید به شیوه‌ای نفخ و صدای شكم‌تان كاهش یابد. دكتر جعفری با بیان این كه دی‌اكسیدكربن گاز اصلی ایجادكننده نفخ است، می‌گوید: گازی كه وارد معده می‌شود یا باید از طریق دهان خارج ‌شود یا بتدریج جذب روده و وارد خون شده یا این كه به سمت روده حركت كند و دفع ‌شود.

به گفته وی، زمانی كه بیمار به پزشك مراجعه می‌كند و بر اساس شرح حال و علائم بالینی وی، وجود برخی بیماری‌ها رد می‌شود، می‌توان با رعایت رژیم غذایی مناسب این مشكل را برطرف كرد.

دكتر جعفری درباره رژیم غذایی مناسب برای این افراد می‌گوید: در صورتی كه رژیم غذایی‌ حاوی مقدار زیادی كربوهیدرات باشد، فرد را با مشكل روبه‌رو می‌كند؛ بنابراین غذاهایی كه حاوی مقدار زیادی سیب‌زمینی، ذرت و جو باشد، می‌تواند موجب بروز نفخ شود. علاوه بر این، برخی افراد ممكن است با خوردن شیر با این مشكل مواجه شوند، چون آنزیمی كه باید لاكتوز را تجزیه كند، در بدن این افراد وجود ندارد.

به گفته این فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و كبد مصرف بستنی، ماست، پنیر، حبوبات، آدامس، سویا و شیرین‌كننده‌های مصنوعی نیز می‌تواند برای برخی افراد نفخ ایجاد كند و به همین دلیل بهتر است این مواد از رژیم غذایی فرد بیمار حذف شود. علاوه بر این، مصرف غذاهای حاوی فیبر نیز ممكن است سبب تشدید نفخ شود، بنابراین توصیه می‌شود افرادی كه نفخ می‌كنند، ولی یبوست ندارند تا حد امكان از رژیم كم‌فیبر استفاده كنند.

وی با اشاره به اهمیت نقش ورزش، توضیح می‌دهد: با توجه به این‌كه ورزش باعث منظم شدن حركات طبیعی روده می‌شود، بسیار مهم است كه این افراد ورزشی ملایم مانند پیاده‌روی را در برنامه روزانه خود بگنجانند.

دكتر جعفری درباره استفاده از پروبیوتیك‌ها می‌گوید: استفاده از قرص‌ها و محصولات پروبیوتیك برای ایجاد توازنی كه در روده‌ها به هم خورده، مفید است و باعث كاهش نفخ می‌شود.